Μεταξύ Βόρα και Βερμίου, ψηλά σε ένα πέτρινο «μπαλκόνι», βρίσκεται μία από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαίας Μακεδονίας, η Έδεσσα. Απέχει 80 περίπου χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και 25 χιλιόμετρα από τα βόρεια σύνορα της επικράτειας. Η Έδεσσα παρουσιάζει μεγάλο ιστορικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Στη θέση της σημερινής πόλης ήταν η ακρόπολη της αρχαίας Έδεσσας όπως φαίνεται από τα αρχαιολογικά ευρήματα και κυρίως το τείχος που χρονολογείται από την κλασική και ελληνιστική εποχή.
Πηγή: Τηλεοπτική πληροφοριακή εκπομπή "Μένουμε Ελλάδα"
Οι καταρράκτες, όμως, είναι η μεγάλη «ατραξιόν» της πόλης. Από τη δεκαετία του ’50, οπότε άρχισαν να αξιοποιούνται αποτέλεσαν σταθερό πόλο τουριστικής έλξης. Αρκετοί επισκέπτες έχουν ως κίνητρό τους ακόμη και σήμερα να θαυμάσουν τον μεγάλο Καταρράκτη "Κάρανο" με το νερό να πέφτει από ύψος 70 περίπου μέτρων και τον διπλό καταρράκτη, όπως επίσης και το σπήλαιο κάτω από τον βράχο. Οι καταρράκτες της Έδεσσας δεν είχαν πάντα τη σημερινή τους μορφή. Έως τα τέλη του 14ου αι ο κυρίως όγκος νερού συγκρατιόταν σε μία μικρή λεκάνη στα δυτικά της πόλης. Τότε τα νερά, πιθανώς μετά από κάποιο γεωλογικό ή καιρικό φαινόμενο, αλλάζουν κατεύθυνση, διασχίζοντας την πόλη για να χυθούν από τον βράχο της με συνέπεια να δημιουργηθούν πολλά μικρά ποτάμια.
Πριν το ’50 όμως, οι καταρράκτες παρέμεναν κρυμμένοι πίσω από τη βλάστηση και εγκαταλειμμένοι στην άκρη του βράχου. Ήταν μία μικρή περιπέτεια να κατέβει κανείς τα δύσβατα μονοπάτια της εποχής και να τους θαυμάσει.
Αν βρεθείτε στην Έδεσσσα, αξίζει τον κόπο να περιηγηθείτε στο Βαρόσι. Στην ανατολική πλευρά της πόλης, ως την άκρη του βράχου κι ως τους καταρράκτες, έχει διατηρηθεί ανέπαφη η παλιά Μακεδονική αρχιτεκτονική σε έναν γραφικό οικισμό, που ήταν μια από τις τρεις χριστιανικές συνοικίες, οι οποίες είχαν δημιουργηθεί και αναπτυχθεί κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Η περιοχή Βαρόσι, χαραχτηρίστηκε "ως ιστορικός διατηρητέος τόπος" με Προεδρικό διάταγμα. Η περιοχή, έχει αρχίζει να αναζωογονείται χωρίς να χάνει το χρώμα της, και πολλά από τα παλιά κτίρια ξαναλειτουργούν ως κατοικίες, ή ναοί ή αποκτούν νέες χρήσεις όπως ξενώνες, μουσεία.
Το Παρθεναγωγείο κτισμένο το 1877, η βυζαντινή εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου του 14ου αιώνα, το Λαογραφικό Μουσείο, το υπαίθριο Μουσείο Νερού (με μύλους σε λειτουργία) και την περιοχή Ψηλός Βράχος με "απέραντη θέα" και βέβαια ένας αριθμός από μικρά εκκλησάκια τα οποία βρίσκονται μέσα σε αρχοντικά σπίτια του παρελθόντος είναι κάποια απ’ τα αξιοθέατα της παλιάς Έδεσσας. Εδώ, επίσης, λειτουργεί και το μοναδικό υπαίθριο μουσείο νερού με μύλους-εργαστήρια και αναπαλαιωμένα εργοστάσια.
Πηγή: Τηλεοπτική πληροφοριακή εκπομπή "Μένουμε Ελλάδα"
